ارزیابی کارایی الگوریتم زنبور عسل در حل مسئله ی مسیریابی وسایل نقلیه

مسئله ی مسیریابی وسایل نقلیه، به تمام مسائلی اطلاق می شود که در آن ها مجموعه ای از مسیرها برای ناوگانی از وسایل نقلیه مستقر در یک یا چند قرارگاه تعیین شده است که باید با عبور از آن ها به تعدادی مشتری خدمت رسانی کنند. در این مسئله، یافتن کوتاه ترین مسیر می-تواند نقش مهمی در کاهش زمان و هزینه ها و همچنین بهبود خدمت رسانی داشته باشد. در تحقیق حاضر مسئله ای با ساختاری منطبق بر مسئله ی مسیریابی طراحی شده است که در آن شرکت توزیعی وظیفه ی توزیع کالاهای تولید شده توسط واحدهای کارخانه ای خاص را در بین تعدادی فروشگاه به عهده دارد. در این پایان نامه، برای حل مسئله ی مسیریابی از الگوریتم های فرا ابتکاری زنبور عسل معمولی و پیشرفته استفاده شده است که بر اساس دو فرایند جستجوی اتفاقی فضای جواب و همچنین جستجوی بهبود در همسایگی جواب های تولید شده عمل می-کنند. الگوریتم زنبور معمولی در فرایند جستجوی همسایگی یک جواب، از انتخاب حریصانه استفاده می کند که باعث محدود شدن تعداد جواب های بالقوه می گردد. برای حل این مشکل، الگوریتم زنبور پیشرفته پیشنهاد شده است که به جواب هایی که نسبت به همسایگی شان بدتر هستند نیز امکان جستجو در مراحل بعد را می دهند. اصلی ترین هدف این پژوهش، یافتن ترتیبی برای خدمت رسانی به همه ی نقاط است طوری که محدودیت های موجود در مسئله مورد توجه قرار بگیرند. هدف دیگر مقایسه و ارزیابی کارایی دو الگوریتم مورد استفاده، در حل مسئله-ی طراحی شده است. همچنین میزان تأثیر خوشه بندی نقاط دریافت کننده ی کالا بر مقدار مطلوبیت تابع هدف بررسی شده است. پس از طراحی و پیاده سازی الگوریتم ها، مقدار تابع هدف برای الگوریتم های معمولی و پیشرفته به دست آمده که بهبود 2%ی جواب های حاصل از الگوریتم زنبور پیشرفته را نسبت به معمولی نشان می دهد. همچنین استفاده از خوشه بندی موجب بهبود مقدار تابع هدف به میزان 14% شده است. از میان دو الگوریتم زنبور معمولی و پیشرفته، می توان حالت پیشرفته این الگوریتم را به عنوان الگوریتم برتر در حل مسئله مسیریابی، معرفی نمود. همچنین خوشه بندی نقاط دریافت کننده ی خدمت در بالا بردن مقدار تابع هدف تأثیر بسزایی دارد.